•Njia zote isipokuwa mbili kati ya wanandoa wanahimizwa kutumia katika mipango ya serikali ya upangaji uzazi ni kwa ajili ya wanawake.
•Ulimwenguni, kumekuwa na kampeni zaidi na uwekezaji katika njia za uzazi wa mpango kwa wanawake.
Karibu katika nchi zote duniani, njia za kupanga uzazi hutumiwa hasa na wanawake. Njia zote isipokuwa mbili za kupanga uzazi zinazotangazwa hadharani nchini Bangladesh ni za wanawake.
Karibu njia zote zina madhara ambayo wanawake wanapaswa kuvumilia.
Makampuni ya dawa duniani kote pia huwekeza na kutafiti mbinu za kudhibiti uzazi, hasa kwa wanawake. Mzigo wa kupanga uzazi unabaki kwa wanawake pekee.
Mzigo wenye madhara
Sirajum Munira, mkazi wa Dhaka, aliolewa miaka michache iliyopita. Mtoto wake pia amezaliwa baada ya ndoa. Wote kwa pamoja na mume wake ambao ni wafanyakazi wameamua kupumzika uzazi kwa sasa.
Sirajum Munira anasema, alipokwenda kwa daktari, alishauriwa kuchomwa sindano kila baada ya miezi mitatu. Lakini tangu alipoanza kuchomwa, inampasa kuvumilia madhara mbalimbali.
Anasema, "Kama sasa mimi ni mnene sana. Tumbo limevimba. Tumbo linauma sana. Na kwa sababu ya kuchoma sindano, zinapoisha, siku zangu za mwezi huendelea kwa siku kumi na tano hadi ishirini kila siku. Haitaki kuacha.
Baada ya kwenda hospitali Dkt Apa aliniambia hii ni kwa sababu ya kuchomwa sindano mafuta yamejikusanya tumboni hivyo tumbo linahisi mafuta nilikuwa nakunywa vidonge nikivitumia natapika sasa natapika hata nikivitazama vidonge."
Sirajum Munira alisema mumewe hakutaka kutumia njia yoyote. Ni aibu kidogo, alisema, "Hataki kutumia kondomu. Anasema hapendi kutumia kondomu. Kwa hiyo ninatumia njia hii."
Wanaume wanafikiria nini?
Kujaribu kuzungumza na wanaume kuhusu uzazi wa mpango katika mitaa ya Dhaka, mmoja au wawili walihisi kukerwa.
Atwar Hossain, mlinzi katika jengo la makazi huko Dhaka. Alipoulizwa kuzungumzia wajibu wa wanaume katika kutumia vidhibiti mimba, kwanza alicheka kwa sauti.
Anasema, "Kutumia njia ni jukumu la mwanamke. Anapaswa kudumisha kila kitu. Ni jukumu la mwanamke kwa sababu ana kila kitu. Ndiyo maana anapata ujauzito."
"Kuna kondomu za wanaume......kisha......sijui kitu kingine chochote," anasema Mohammad Zaheer kuhusu mbinu zipi zinapatikana kwa wanaume.
Alipoulizwa iwapo anatumia njia yoyote, muuza mboga wa Dhaka, ambaye hakutaka kutajwa jina lake, alisema, "Hapana...madam (mke) wangu anatumia vidonge. Siwezi kusema."
Mipango inayolenga wanawake
Hajui kuhusu njia za kupanga uzazi, kwani hakuna kampeni kwa wanaume na kuna njia na nyenzo zaidi zinazopatikana kwa wanawake. Kwa sababu jamii inachukulia kuwa ni jukumu la mwanamke. Pia inaonekana katika mpango wa serikali.
Njia zote isipokuwa mbili kati ya wanandoa wanahimizwa kutumia katika mipango ya serikali ya upangaji uzazi ni kwa ajili ya wanawake. Ipo wazi katika tovuti ya idara ya upangaji uzazi ya serikali.
Mbinu zilizotajwa ni pamoja na vidonge vya kupanga uzazi, kitanzi, sindano za kudhibiti uzazi, kufunga mirija ya uzazi ya mwanamke, vipandikizi vya uzazi vinavyowekwa chini ya ngozi. Zote hizi ni za wanawake.
Na kwa wanaume zimetajwa njia mbili tu ambazo ni kondomu na kufunga kizazi kwa mwanaume.
Kwa mujibu wa ofisi ya ya Upangaji Uzazi, njia ya vipandikizi inatumika zaidi nchini Bangladesh. Kisha kuna kitanzi na sindano.
Madhara pia yameandikwa katika kipeperushi kinachopatikana kwenye tovuti kwa kila utaratibu.
Kwa mfano, kutumia Kitanzi kunaweza kusababisha maumivu ya chini ya tumbo, kutokwa damu mara kwa mara.
Wakati mwingine kuvimba kunaweza kutokea. Njia ya kuweka kipandikizi chini ya ngozi vinaweza kusababisha hedhi isiyo ya kawaida au kutokwa na damu nyingi.
Inaweza kusababisha maumivu ya kichwa na kuongezeka kwa uzito kunaweza kutokea.
Mzigo wa kihisia
Haijatajwa popote kwamba kuna maumivu ya kiakili ya kutumia vidonge mara kwa mara kila siku.
“Huu ni utaratibu wa kutunza, lazima niweke kengele ya kunikumbusha kwenye simu yangu.Wakati mwingine huwa nasahau.
Hii imekuwa shinikizo la kiakili kwangu. siku daktari anataja kidonge kwa mara ya kwanza, nilidhani ni dawa moja tu inapaswa kunywa mara kwa mara.
Lakini sasa inaonekana kama shida kwangu. Ni maumivu kuweka utaratibu huu, "alisema mwanamke ambaye jina lake halikutajwa, Hawezi hata kumwambia mumewe kuhusu shida yake.
Mawazo kuhusu njia ya wanaume
Utafiti wa hivi karibuni wa shirika lisilo la kiserikali la Samgira Kari uligundua kuwa zaidi ya asilimia 98 ya wanawake wanatumia njia za kudhibiti uzazi.
Taarifa hii ilipatikana katika utafiti uliofanywa kuhusu ukatili dhidi ya wanawake na afya ya uzazi katika kipindi cha corona.
Zobaida Nasreen, mwalimu katika Idara ya Anthropolojia ya Chuo Kikuu cha Dhaka, anasema waligundua aina mbalimbali za dhana potofu kuhusu wajibu wa wanaume kutumia njia za uzazi wa mpango. Alikuwa akimaanisha kondomu za utaratibu wa kiume na vasectomy.
Anasema, "Kuna imani potofu kuhusu kondomu kama vile kondomu inaingia tumboni, machozi, kitu kinachoteleza kwenye kondomu ni hatari. Pia kuna imani potofu kuhusu njia ya kufunga uzazi kwa wanaume ndani ya nchi kama vile uanaume huondoka. Nguvu za kimwili na nguvu za kiume zitapungua, kuwa na hasira, thamani yao itapungua katika jamii na dunia. Wanawake pia wanahisi sawa."
Anasema matumizi ya kondomu yanahimizwa nchini Bangladesh kama njia ya kuzuia magonjwa ya zinaa na sio kama njia ya uzazi wa mpango.
Biashara katika njia za kupanga uzazi
Ulimwenguni, kumekuwa na kampeni zaidi na uwekezaji katika njia za uzazi wa mpango kwa wanawake.
Utafiti juu ya ufanisi wa njia za kudhibiti uzazi na ugunduzi wa mbinu mpya pia umefanywa kwa kuzingatia mwili wa mwanamke.
Mwaka 2019, kidonge cha kwanza cha uzazi wa mpango kwa wanaume kilijaribiwa kama salama kwa mwili wa binadamu, lakini hakijaingizwa sokoni.
Shaswati Biplab, mkuu wa mpango wa uwezeshaji wa kijamii katika shirika lisilo la kiserikali la maendeleo BRAC, anasema kuwa zaidi ya dhana ya kijamii kwamba wanawake watatumia njia za uzazi kwa sababu wanapata mimba, pia kuna maslahi ya kibiashara yanayohusika. Na ndio maana mifumo ya njia za uzazi imeundwa kwa kuzingatia miili ya wanawake.
Kwa maneno yake, "Mwanamke anaweza kupata mtoto kwa wakati fulani wa mwezi na sio wakati wote. Mara tu akiwa mjamzito, hawezi kushika mimba mwaka mzima. Lakini mwanamume anaweza daima.
Kama utafikiria hili, basi njia za uzazi wa mpango zinatakiwa kuwa kwa wanaume zaidi, inashauriwa. Lakini watu wanaotengeneza na kuuza njia za kuzuia mimba hufanya utafiti wa soko wanajua ni nini kitakachouzwa vizuri zaidi. Njia za wanaume hazitauzwa, wanajua za wanawake zitauzwa vizuri zaidi."
Kwa ujumla, wanawake hawana uwezo wa kufanya maamuzi huru kuhusu matumizi ya njia za kudhibiti uzazi. Hasara zinaripotiwa mara chache sana katika kampeni za serikali kuhusu kupanga uzazi.
Wanawake wanapaswa kubeba mzigo wa njia za uzazi wa mpango kwa kubeba madhara yenye maumivu na msongo wa mawazo katika matumizi ya kawaida. Hii inaonekana katika jamii na sera za serikali.