•Katika uamuzi uliotolewa Jumatano, Jaji Mrima alisema mchakato huo wenye utata ulikosa kushirikisha umma vya kutosha.
•Mwezi uliopita, IEBC ilishindwa kutangaza ikiwa wale wasio na digrii hawataidhinishwa kugombea.
Ni afueni kwa wagombea viti vya ubunge katika Uchaguzi Mkuu wa Agosti 9, 2022 baada ya Mahakama Kuu kufutilia mbali sharti kwamba lazima wawe na digrii za chuo kikuu.
Jaji Anthony Mrima alisema Kifungu cha 22(1)(b) (i) cha Sheria ya Uchaguzi kinachotaka wabunge kuwa na digrii ni kinyume cha Katiba.
Katika uamuzi uliotolewa Jumatano, Jaji Mrima alisema mchakato huo wenye utata ulikosa kushirikisha umma vya kutosha.
"Amri inatolewa kwamba Kifungu cha 22 (1) (b) (i) cha Sheria ya Uchaguzi hakifanyi kazi, hakina athari yoyote ya kisheria, na kwa uwazi, sharti kwamba mtu lazima awe na digrii kutoka chuo kikuu. anayetambuliwa nchini Kenya kuhitimu kuwa Mbunge nchini Kenya anabatilishwa," Mrima alisema.
Hukumu hiyo inakuja kama afueni kubwa kwa wengi ambao hawajafikisha masomo yao katika kiwango cha chuo kikuu .
Mwezi uliopita, IEBC ilishindwa kutangaza ikiwa wale wasio na digrii hawataidhinishwa kugombea. Shirika la uchaguzi lilisema linasubiri uamuzi wa mahakama.
Mnamo Februari, Maseneta waliunga mkono mswada unaofutilia mbali hitaji la digrii kwa wanaowania Ubunge na MCA.
Mahakama zilikuwa tayari zimeamua MCAs hawatahitaji digrii kugombea nyadhifa.
Katika Seneti, wanachama walisema hitaji hilo ni kinyume na katiba na ni la kibaguzi.
Mswada wa Sheria ya Uchaguzi (Marekebisho) wa 2020 unapunguza kiwango cha kufuzu kuwania kiti cha kisiasa katika uchaguzi mkuu wa Agosti 9 na chaguzi zijazo.
Inarekebisha kifungu cha 22 cha Sheria tatanishi ya Uchaguzi.
"Mahitaji haya ya digrii si ya haki na ya kusikitisha kwa sababu ni wazi katika Kifungu cha 38 cha Katiba kwamba kila mtu ana haki bila vikwazo visivyo vya lazima kufurahia haki za kisiasa," Seneta wa Elgeyo Marakwet Kipchumba Murkomen alisema.
Murkomen ndiye aliyependekeza mswada huo.
Katika kesi ya Mahakama Kuu, uamuzi huo ulifuatia ombi la wapiga kura Paul Macharia Wambui, Joseph Karanja Muchai na David Kimani Njenga.
Wakili Adrian Kamotho alikuwa amedai IEBC ilikuwa imetoa kalenda ya uchaguzi mkuu wa 2022 na kutangaza Jumanne tarehe 9 Agosti 2022 kuwa siku ya uchaguzi wa nafasi ya ubunge.
Kamotho alisema notisi za gazeti la serikali zinazotangaza uchaguzi kwa nafasi hiyo hazifichui mahitaji ya kielimu yanayotumika katika nafasi hiyo.
“Kushindwa kufichua mhudumu mwenye sifa katika nafasi ya ubunge kunazuia haki ya kuchukuliwa hatua za kiutawala,” alisema.
Mnamo tarehe 15 Oktoba 2021, Mahakama Kuu ilitangaza kuwa Kifungu cha 22 cha Sheria ya Uchaguzi kinakiuka katiba ambacho kinawataka wanaotaka MCA kuwa na shahada ya chuo kikuu.
Kamotho alimtaka Jaji Mrima kubatilisha hitaji kama hilo kwa wabunge ambalo pia lilijumuisha maseneta.
“Kutokana na mkanganyiko mwingine unaoendelea, na ukosefu wa ufafanuzi wa IEBC, kuna hatari kwamba raia waliohitimu na wazalendo wanaotamani kutumikia taifa katika wadhifa wa mbunge wanaweza kufungiwa nje isivyo halali,” akasema.