UDA iko huru kumchagua atakayechukua nafasi ya Gachagua katika ubunge wa Mathira - Sheria

Mgombea mwenza wa Kenya Kwanza Rigathi Gachagua atalazimika kujiuzulu kama mgombeaji wa Ubunge wa Mathira katika chama cha UDA cha Naibu Rais William Ruto ili kumchagua mbadala wake.

Sheria ya vyama vya siasa inaruhusu chama cha siasa kubadilisha jina la mgombea ubunge anayejiuzulu baada ya maelezo kuwasilishwa kwa Tume Huru ya Uchaguzi na Mipaka.

Chama cha kisiasa pia kinaweza kubadilisha jina la mgombeaji baada ya majina kupokelewa na IEBC iwapo atafariki au kukosa uwezo. Inaweza pia kutokea ikiwa mgombea aliyependekezwa anakiuka kanuni za maadili na kupatikana na hatia baada ya kupitia mchakato unaostahili.

Kulingana na kifungu cha 13 cha Sheria ya Uchaguzi ya 2011, ubadilishaji unaweza tu kufanywa kabla ya wagombeaji kuwasilisha rasmi karatasi zao kwa IEBC.

Kifungu cha 13(2) kinasomeka hivi: “Chama cha siasa hakitabadilisha mgombea aliyependekezwa baada ya uteuzi wa mtu huyo kupokelewa na Tume: Isipokuwa endapo mgombea aliyependekezwa atafariki, kujiuzulu au kutokuwa na uwezo au ukiukwaji huo. ya maadili ya uchaguzi ya mgombea aliyependekezwa, chama cha siasa kinaweza baada ya kumjulisha mgombea kwamba chama kinataka kubadilisha, inapohitajika, kubadilisha mgombea wake kabla ya tarehe ya kuwasilisha karatasi za uteuzi kwa tume.

Kifungu hiki kinaipa UDA nafasi ya kuteua mgombeaji mwingine wa Mathira mradi tu itafanyika kabla ya tarehe rasmi ya wagombea kuwasilisha karatasi zao kwa tume ya uchaguzi.

Kulingana na muda uliowekwa kwenye gazeti la serikali na IEBC mnamo Januari, vyama vilipewa hadi Aprili 29 kuwasilisha majina ya wagombeaji kwa IEBC.

Hata hivyo, tume hiyo baadaye iliongeza muda hadi Mei 12 ili kuruhusu wahusika kuzingatia kanuni ya jinsia.

Wagombea walioteuliwa kwa viti vya ubunge watawasilisha karatasi zao kwa wasimamizi wa uchaguzi wa maeneo bunge wa IEBC ili kuidhinishwa kati ya Mei 29 na Mei 31.

Gachagua Jumapili alichaguliwa na Ruto kama mgombea mwenza katika uchaguzi mkuu wa Agosti 9, na hivyo kuzua tetesi kwamba UDA inaweza kukosa kumteua mrithi wake.

Kabla ya uteuzi wake, Rigathi alikuwa mgombea wa UDA wa kiti cha ubunge cha Mathira.

Wajumbe wakuu wa chama hicho wanatarajiwa Jumatatu kufanya uamuzi wa aina gani ya uteuzi watatumia kumchagua mgombea mpya.

Chama kinaweza tu kutumia uteuzi wa moja kwa moja tangu dirisha la mchujo lilipofungwa mnamo Aprili 22.