IEBC Yatoa Taarifa Baada ya Mbunge Kudai Ruto Ataibiwa Kura 2027

Tume Huru ya Uchaguzi na Mipaka (IEBC) imetoa taarifa kali kufuatia matamshi tata ya Mwakilishi wa Wanawake wa Kaunti ya Wajir, Fatuma Abdi Jehow.

Jehow alidai hadharani kuwa wabunge kutoka eneo la Kaskazini Mashariki watapanga wizi wa kura mwaka 2027 kumsaidia Rais William Ruto kushinda uchaguzi.

Katika taarifa kwa vyombo vya habari iliyotolewa Jumapili, Julai 13, 2025, IEBC ilielezea kauli hizo kuwa "zisizokubalika na za kiholela" katika jamii ya kidemokrasia.

Tume hiyo iliwahimiza Wakenya wote kupuuza na kujitenga na matamshi hayo, ikionya kuwa semi kama hizo zinaweza kudhoofisha imani ya umma katika mchakato wa uchaguzi.

“Tume inasikitishwa na matamshi yanayohusiana na udanganyifu wa uchaguzi nchini. Kauli kama hizo hazikubaliki na ni hatari katika jamii ya kidemokrasia kama yetu, na IEBC inawashauri Wakenya kupuuza au kujitenga nazo,” ilisema taarifa hiyo.

Matamshi ya Jehow yaliyotolewa Jumamosi katika mkutano wa hadhara huko Wajir, yalisababisha hasira kubwa miongoni mwa wananchi. Alidai kwa ujasiri kuwa viongozi wa Kaskazini Mashariki wapo tayari kufanya kila wawezalo kuhakikisha Rais Ruto anashinda uchaguzi ujao — hata kama ni kwa kuiba kura.

Kauli yake, “Hata kama hatuna kura, tutamwibia,” imesambaa sana mtandaoni na kulaaniwa na mashirika ya kijamii, viongozi wa upinzani na raia wa kawaida.

IEBC, katika kujitenga na kauli hizo, ilibainisha kuwa hakuna uchaguzi ambao umetangazwa au kuchapishwa rasmi, na kwamba kwa sasa Kenya haipo katika kipindi cha uchaguzi.

Tume hiyo ilieleza kuwa Kamati ya Utekelezaji wa Kanuni za Maadili ya Uchaguzi itabuniwa tu wakati wa kipindi rasmi cha uchaguzi, kama inavyoelekezwa na Katiba na uamuzi wa Mahakama ya Juu.

“Ingawa IEBC itaunda Kamati ya Utekelezaji wa Kanuni za Maadili ya Uchaguzi kwa mujibu wa Ibara ya 84 ya Katiba ya Kenya, 2010, na Kifungu cha 110 cha Sheria ya Uchaguzi, Kamati hiyo ina mamlaka tu wakati wa kipindi cha uchaguzi, kwa mujibu wa uamuzi wa Mahakama ya Juu katika kesi ya Sabina Chege Na. 23 (E026) ya 2022.”

“Ni muhimu kufahamu kuwa IEBC haijatangaza uchaguzi wowote. Vilevile, hakuna tangazo au kuchapishwa kwa uchaguzi kumefanyika ambako kungehalalisha matamshi au propaganda za kisiasa zinazotolewa kwa sasa. Nchi haipo katika kipindi cha kampeni kwa sasa.”

Mwenyekiti wa IEBC alihakikishia Wakenya kuwa tume hiyo sasa imekamilika kimuundo na itaanza vikao na wadau mbalimbali, wakiwemo viongozi wa kisiasa, ili kuimarisha imani ya wananchi katika uchaguzi.

Tume hiyo iliwataka viongozi wote wa kisiasa kuepuka matamshi yasiyo na msingi ambayo yanaweza kuharibu taswira ya demokrasia ya Kenya.

IEBC ilihitimisha kwa kusisitiza kujitoa kwake kwa uchaguzi huru, wa haki, na wa kuaminika, na ikaahidi kulinda uhuru wake na kutokuegemea.

Wananchi wameshauriwa kutegemea tu mawasiliano rasmi kutoka kwa IEBC ili kupata taarifa sahihi na za kisasa.