Kesi ya ustahiki wa Sonko na Waititu kung'oa nanga

Mahakama Kuu ya Eldoret Jumatatu itaanza kusikiza kesi ya kutaka kusimamisha IEBC kuwaondoa waliokuwa magavana Mike Sonko na Ferdinand Waititu kuwania nyadhifa za uongozi katika uchaguzi mkuu wa Agosti 9.

Wiki jana Jaji Nyakundi alitoa maagizo ya muda ya kuzuia IEBC kuwaidhinisha wawili hao.

Maagizo hayo yalitolewa kufuatia ombi la kikatiba lililowasilishwa chini ya cheti cha dharura na mkazi kutoka eneo la bonde la ufa Silvester Kipkemoi Arap kupitia kwa wakili wake Rioba Omboto.

Kipkemoi aliwasilisha ombi lenye pointi 36 ambapo alitaja hatua ya Sonko na Waititu kuwania viti maalum kuwa ni ukiukaji mkubwa wa katiba, akibainisha kuwa wawili hao walitimuliwa afisini kwa kukiuka katiba hiyo.

Katika ombi hilo, Kipkemoi ameorodhesha wahusika watatu akiwemo Mwanasheria Mkuu, IEBC na EACC.

Watatu hao wamepewa ombi hilo na kuwasilisha majibu yao.

"Tutakuwa na kikao kati ya vyama Mei 16, 2022," Nyakundi alielekeza.

Mlalamishi pia ameorodhesha Sonko, Waititu, Tume ya Haki za Kibinadamu ya Kenya na Taasisi ya Katiba kama wahusika.

Wakili Omboto alisema suala hilo ni la dharura sana na linafaa kusikilizwa kwa misingi ya kipaumbele.

Anasema ilifichuliwa kuwa Sonko na Waititu ambao walikuwa wameondolewa mashtaka chini ya sheria za Kenya na hawakuwa na rufaa yoyote mahakamani, wanawania kuchaguliwa kuwa gavana wa Mombasa na kama mbunge katika Kiambu mtawalia.

"Iwapo mahakama hii haitaingilia kati kwa wakati, kuna ukiukaji mkubwa wa katiba ambao watu waliotimuliwa watagombea, na hata kuchaguliwa katika uchaguzi mkuu wa Agosti 9, 2022," Omboto alisema.

Wakili huyo alisema hakukuwa na muda mwingi uliosalia kwa mahakama kuchukua hatua kwa sababu IEBC imefikia wakati wa kuidhinisha wagombeaji rasmi na muda mfupi baadaye kuchapisha karatasi za kupigia kura.

Alisema endapo suala hilo halijathibitishwa kuwa ni la dharura, majina ya wawili hao yatafutwa na kuchapishwa kwenye karatasi za kupigia kura kabla ya hoja zilizoibuliwa katika ombi hilo kuamuliwa na hivyo kufanya ombi hilo kuwa gumu, kitaaluma na kupitwa na matukio.

Kipkemoi kupitia kwa wakili wake aliteta kuwa Sonko na Waititu ambao wameorodheshwa kama washiriki wa 1 na wa 2 walishtakiwa na mabunge yao ya kaunti na seneti na kisha kuondolewa afisini.

"Majaribio yao ya kupata afueni kutoka kwa mahakama yaligonga mwamba. Mahakama ilikubali kushtakiwa kwa wote wawili na hakuna rufaa inayosubiriwa katika mahakama yoyote iliyo na mamlaka,” Kipkemoi alisema.

Anataja Sura ya Sita ya katiba kuhusu uadilifu, Sheria ya Serikali za Kaunti, Sheria ya Uongozi na Uadilifu na Sheria ya Tume ya Maadili na Kupambana na Ufisadi kuwa baadhi ya sheria ambazo zinawafunga Sonko na Waititu kuwania viti maalum baada ya kuondolewa madarakani. 

Jaji Nyakundi aliidhinisha kesi hiyo kuwa ya dharura na akaamuru kwamba kuna umuhimu wa dharura kwa mahakama kuzingatia masuala yaliyotolewa katika ombi hilo kutokana na umuhimu wao wa maslahi ya umma.

"Kwa hivyo ombi la Mei 6, 2022 limeidhinishwa kama mshiriki wa dharura katika tukio la kwanza," agizo la korti lilisema.

Jaji huyo alisema kiini cha ombi hilo ni kufaa na kustahiki kwa watu waliotajwa kwenye ombi hilo na ambao wana uwezekano wa kuwasilisha hati zao za kibali kwa IEBC ili kutekeleza haki yao ya kidemokrasia ya kutafuta nyadhifa za kuchaguliwa.

Jaji alibainisha kuwa pande zote zilizoorodheshwa katika ombi hilo zina hisa inayotambulika katika madai yaliyotajwa kwenye ombi hilo.

Jaji aliagiza kwa kuzingatia muda wa kisheria na kikatiba wa zuio la muda wa mzunguko wa uchaguzi kutolewa dhidi ya IEBC na wahusika wengine wa kesi.