• Utoaji wa overdrafti, hata hivyo, ulipunguza mchango wa M-Pesa kwa mapato ya huduma ya kampuni.
• Ripoti inaonyesha kuwa kitengo cha Huduma za Kifedha kilishuhudia kupungua kwa mapato kwa asilimia 9.2 mwaka baada ya mwaka, hasa kutokana na uboreshaji wa bei ya bidhaa yetu ya Fuliza.
Image: MAKTABA
Angalau shilingi bilioni 2.3 zilikopwa kwa bidhaa ya ziada ya Safaricom ya pesa kwenye simu, Fuliza kila siku katika mwaka uliokamilika Machi 31, 2024, data ya kampuni hiyo inaonyesha.
Kiasi kilichokopwa kwa Fuliza kila siku kinatosha kujenga karibu madarasa 3,000 ya kawaida nchini, kulingana na makadirio ya serikali ya Sh788,000 kwa kila darasa.
Mnamo 2022, serikali ilipanga gharama ya ujenzi wa darasa moja kuwa Sh788,000, punguzo kutoka Sh1.2 milioni zilizotumiwa hapo awali kama mwongozo wa Wizara ya Elimu juu ya pendekezo la Idara ya Nyumba na Maendeleo ya Miji.
Kiasi hicho pia kinaweza kusaidia kuanzisha zahanati 460 za kawaida kila moja ikigharimu Sh5 milioni, na hivyo kusaliti hamu kubwa ya deni miongoni mwa kaya ambazo kwa kiasi kikubwa zinategemea huduma ya overdraft ili kukidhi mahitaji ya kila siku.
Kulingana na matokeo ya kifedha ya kampuni hiyo yaliyotolewa Nairobi mnamo Alhamisi, thamani ya malipo ilipanda kwa asilimia 18.9 mwaka hadi mwaka kutoka Sh701 bilioni hadi Sh834 bilioni.
Safaricom imehusisha hili na uwezo wa kumudu Fuliza kama suluhisho linalofaa kwa soko.
Kulingana nao, wateja wa Fuliza walipanda kwa 100,000 hadi milioni 7.5 kutoka milioni 7.4 mwaka mmoja uliopita, hivyo basi ukubwa wa tiketi ulikuwa Sh306 kutoka Sh320 katika miezi sita ya kwanza ya mwaka.
Utoaji wa overdrafti, hata hivyo, ulipunguza mchango wa M-Pesa kwa mapato ya huduma ya kampuni.
Ripoti inaonyesha kuwa kitengo cha Huduma za Kifedha kilishuhudia kupungua kwa mapato kwa asilimia 9.2 mwaka baada ya mwaka, hasa kutokana na uboreshaji wa bei ya bidhaa yetu ya Fuliza.
Ukiondoa Fuliza, ukuaji huo ulikuwa wa asilimia 23.9 kutokana na bidhaa nyingine za mikopo.
"Tulipunguza viwango vya Fuliza kwa karibu asilimia 50 katika nusu ya pili ya mwaka wa fedha uliopita. Thamani ya malipo ilipanda kwa asilimia 18.9 mwaka hadi mwaka kutoka Sh701 bilioni hadi Sh834 bilioni kuthibitisha uwezo wa kumudu Fuliza kama suluhisho linalofaa kwa soko,'' Afisa mkuu wa fedha wa Safaricom Dilip Pal alisema.
Hata hivyo, M-Pesa ilikuwa mchangiaji mkubwa zaidi wa mapato ya huduma ya kampuni, ikivuka rasmi alama ya 40%.
“Mafanikio yetu ni kielelezo cha bidii, ari na uimara wa timu yetu, na nina imani kwamba tutaendelea kuendeleza kasi hii katika miaka ijayo,” Ndegwa alisema.
Mapato ya jumla ya kampuni ya simu ya mkononi yalipanda hadi Sh139.9 bilioni, ikiwa ni asilimia 42 ya mapato yote ya huduma ya Safaricom. Hili ni ongezeko kutoka asilimia 19.36 mwaka uliopita.
Mfumo ikolojia wa M-Pesa uliendelea kupanuka, huku thamani ya jumla na kiasi cha miamala ikiongezeka kwa asilimia 9.6 na asilimia 33.9 mwaka hadi mwaka, na kufikia miamala ya Sh40.2 trilioni na 28.3 bilioni mtawalia.
Malipo yanayotozwa kwa kila mteja anayefanya kazi kwa mwezi mmoja sasa yamepanda 31.5 kutoka miamala 23.5 mwaka jana, ukuaji wa asilimia 33.9.
Ongezeko la matumizi lilichochea ukuaji wa asilimia 16.1 mwaka hadi mwaka ili kusukuma ukuaji wa asilimia 19.4 mwaka hadi mwaka wa mapato.
Lipa Na M-Pesa (malipo ya mfanyabiashara) na Pochi la Biashara (mikoba ya biashara isiyo rasmi), ambazo ni asilimia 21 ya malipo ya biashara, zilichangia asilimia 11 ya ukuaji wa mapato ya M-PESA katika kipindi kinachokaguliwa.
Mapato ya Lipa na M-Pesa yalikua kwa asilimia 38.2 hadi Sh7.3 bilioni kutokana na ukuaji wa matumizi, huku kiasi cha mapato kiliongezeka maradufu katika kipindi hicho.
Pochi La Biashara ilipata maendeleo makubwa kutokana na mapato hayo kuongezeka zaidi ya mara tatu hadi Sh800 milioni na Pochi inalima zaidi ya mara mbili hadi 633,000, viwango sawa na vya wauzaji.
Malipo ya kimataifa yanawakilisha sehemu ndogo ya mapato ya M-Pesa kwa asilimia 2.5 na yalikua asilimia 20 mwaka hadi mwaka.
"Tulipanua njia zetu za malipo za kimataifa hadi zaidi ya masoko 200," Pal alisema.
Intaneti
Data ya rununu ilichangia asilimia 18.2 ya mapato ya huduma ya telco, na hivyo kuchangia asilimia 27.8 ya ukuaji wa mapato ya huduma.
Nusu ya pili ya mwaka ilifanya vyema zaidi kurekodi asilimia 23.2 mwaka hadi mwaka ikilinganishwa na ukuaji wa asilimia 12.5 mwaka hadi mwaka.
Ukuaji wa mapato unaochochewa na ukuaji wa ARPU kwa ukuaji wa asilimia 1.5 na 13.9 mwaka hadi mwaka katika wateja wanaotozwa.
"Tunafuraha kuripoti kuwa idadi ya watumiaji wa simu za kisasa imeongezeka kwa 13.0% mwaka hadi mwaka, na kufikia milioni 22.9. Kati ya watumiaji hao, asilimia 76 (takriban milioni 17.5) wanatumia vifaa vya 4G plus ambavyo vimerekodi ukuaji wa kuvutia wa 28.9 asilimia mwaka hadi mwaka,'' telco ilisema.
Kiwango cha mwaka mzima cha kampuni kwa kila megabaiti (MB) kilishuka kwa asilimia 4.6 mwaka baada ya mwaka hadi senti 6.4, hivyo kufanya data kuwa nafuu zaidi kwa wateja wetu. Hili ndilo punguzo la polepole zaidi lililorekodiwa katika miaka iliyopita.
Kwa ujumla, mapato ya jumla ya kampuni yalipungua kwa asilimia 18 hadi Sh42.6 bilioni ikilinganishwa na Sh52.4 bilioni katika mwaka wa fedha uliopita, ambayo yalilemewa na gharama kubwa za uendeshaji nchini Ethiopia na uchumi unaosuasua, uliodumazwa na tetemeko la fedha.
Hata hivyo, mapato ya huduma ya kampuni yalikua kwa asilimia 12 hadi Sh330 bilioni.
"Ukuaji wa mapato ya huduma zetu kwa tarakimu mbili ulichangiwa hasa na ukuaji wa kuvutia wa M-Pesa, data ya simu na mapato ya data ya kudumu. Takwimu za simu zilikua kwa asilimia 18, M-Pesa asilimia 19.4 na mapato ya kudumu yalikua kwa asilimia 1 mwaka." -kwa mwaka."