- Huduma ambazo mtu ana uwezekano mdogo wa kuombwa hongo ni kupata visa, kutafuta kuunganishiwa maji na kupata cheti cha kifo.
Image: MAKTABA
Polisi wa Trafiki, idara ya afya ya Kaunti na polisi wa kawaida ndizo taasisi tatu za umma zinazoathiriwa zaidi na rushwa, utafiti mpya wa Tume ya Maadili na Kupambana na Ufisadi (EACC) unaonyesha.
Utafiti wa Kitaifa wa Maadili na Ufisadi wa 2023 unaonyesha kuwa kuna uwezekano kwamba kila wakati huduma inapotafutwa katika idara ya polisi wa trafiki, kuna uwezekano mkubwa mtu akaombwa hongo mara 1.45.
Kwa idara ya afya ya kaunti na polisi wa kawaida, hongo ni mara 1.05 na 1.02 mtawalia.
Idara za elimu za kaunti na Mamlaka ya Kitaifa ya Uchukuzi na Usalama (NTSA) zilipatikana kuwa miongoni mwa taasisi kuu ambazo huenda zikaombwa hongo.
Kuhusu huduma mahususi, shirika la uangalizi wa uadilifu liligundua kuwa kuna uwezekano mkubwa wa mtu kuombwa hongo anapotafuta huduma za usalama za polisi. Hii ilifuatiwa na kutafuta dhamana kwa mtu aliyekamatwa na kuripoti uhalifu au kuandika taarifa.
Huduma nyingine za serikali ambapo uombaji rushwa umeenea ni wakati mtu anapitia mtihani wa kuendesha gari, kusajili biashara na kutuma maombi ya nambari ya Tume ya Kuajiri Walimu (TSC).
Huduma ambazo mtu ana uwezekano mdogo wa kuombwa hongo ni kupata visa, kutafuta kuunganishiwa maji na kupata cheti cha kifo.
Wajibu waliohojiwa na EACC walisema walitoa hongo kila walipotembelea afisi ya serikali ili kusajili biashara, kutuma maombi ya nambari ya TSC, kutafuta chakula cha msaada au maji, kupata zabuni na kusajili au kuhamisha gari.
Vile vile vilitumika kwa ukusanyaji wa vyeti vya ujenzi au ujenzi, huduma za elimu, leseni za kuendesha gari, kutafuta fedha za CDF, huduma za ugani za kilimo na uhamisho wa mwanafunzi kutoka shule moja hadi nyingine.
"Athari za hongo katika utoaji wa huduma zinaonekana zaidi katika maombi ya nambari ya TSC, kutafuta chakula cha msaada, usajili au uhamisho wa gari, ukusanyaji wa cheti cha ujenzi, kutafuta leseni ya kuendesha gari, kutafuta fedha za CDF na kutafuta huduma za ugani za kilimo," EACC. sema.
"Kila wakati mtu alitoa hongo kwa huduma hizi, walikuwa na uwezekano mkubwa wa kupokea huduma hiyo kuliko ikiwa hawakutoa hongo."
Ripoti hiyo ilirekodi zaidi ongezeko la wastani wa hongo ya kitaifa kutoka Ksh.6,865 mwaka wa 2022 hadi Ksh.11,625 mwaka wa 2023.