NAIROBI, KENYA, Julai 30, 2025 — Serikali ya Kenya imeonyesha wasiwasi mkubwa na kutishia kuchukua hatua kali za kisiasa na kibiashara kufuatia tangazo jipya la Serikali ya Tanzania linalowazuia raia wa kigeni, wakiwemo Wakenya, kushiriki katika baadhi ya biashara ndogo ndogo nchini humo.
Agizo hilo jipya lililotangazwa Jumanne hii na Waziri wa Biashara na Viwanda wa Tanzania, Dkt. Selemani Saidi Jafo, linaweka marufuku kwa wageni kumiliki au kuendesha biashara kama vile duka la rejareja, huduma za kutuma pesa kwa njia ya simu, ufundi wa simu za mkononi, saluni, uuzaji wa bidhaa za utalii (vitu vya kitalii), udalali wa nyumba, usimamizi wa nyumba, uendeshaji wa mashine za michezo ya kamari na hata uchimbaji mdogo wa madini.
Hatua hiyo imeibua taharuki kubwa nchini Kenya, huku viongozi waandamizi wa serikali wakieleza kuwa makumi ya maelfu ya Wakenya ambao wamewekeza katika biashara hizo nchini Tanzania sasa wako katika hatari ya kupoteza vitega uchumi vyao.
“Kama Kenya italipiza? Ndiyo – hilo ni moja ya chaguzi zilizopo, lakini kwanza tunataka kutumia njia za kidiplomasia,” alisema Waziri wa Biashara, Bw. Lee Kinyanjui.
“Tuna Wakenya wengi wanaofanya biashara halali nchini Tanzania. Hatua hii ya serikali ya Tanzania inakwenda kinyume na makubaliano ya EAC,” aliongeza, akirejelea Itifaki ya Soko la Pamoja la Jumuiya ya Afrika Mashariki (EAC Common Market Protocol), ambayo inaruhusu raia wa nchi wanachama kufanya biashara na ajira popote ndani ya ukanda huo bila vikwazo.
Rais Ruto na Rais Samia Waingilia Kati
Serikali ya Kenya imeeleza kuwa tayari Rais William Ruto ameanza mazungumzo ya moja kwa moja na Rais wa Tanzania Samia Suluhu Hassan ili kutafuta suluhu ya kidiplomasia kwa mzozo huu unaoendelea kukua.
“Rais Ruto amezungumza na Rais Samia kuhusu namna ya kulitanzua suala hili kidiplomasia,” alisema Waziri wa Mambo ya Nje wa Kenya, Bw. Musalia Mudavadi.
“Hatua hii ina athari kubwa kwa Wakenya wengi walioko nchini Tanzania,” aliongeza, akibainisha kuwa masuala haya hayahusiani tu na biashara bali pia yanagusa maisha ya kawaida ya wananchi, ushirikiano wa kikanda, na diplomasia ya muda mrefu kati ya mataifa haya mawili jirani.
Mudavadi alisisitiza kuwa iwapo juhudi za kidiplomasia hazitazaa matunda, basi Kenya haina budi kuangalia upya misimamo yake ya kiuchumi na kisiasa dhidi ya Tanzania.
Wataalamu: Tanzania Yavunja Mkataba wa Jumuiya
Wachambuzi wa masuala ya sheria na uchumi wa kanda wameelezea hatua ya Tanzania kama ukiukaji wa wazi wa misingi ya Jumuiya ya Afrika Mashariki, haswa katika kipengele cha uhuru wa kuendesha biashara na kuajiriwa ndani ya soko la pamoja.
Dkt. Mwakilishi alisisitiza kuwa EAC imekuwa nguzo muhimu ya ujumuishaji wa kibiashara na kijamii, na kwamba siasa za kitaifa zisipaswi kutumika kama silaha ya kuzuia maendeleo ya kanda nzima.
Wakenya Walalamikia Hatua ya Tanzania Mitandaoni
Kwa upande wa wananchi wa kawaida, hasira na maoni ya kupinga marufuku hiyo yamefurika mitandao ya kijamii.
Wakenya wengi wamekumbuka vipindi vya misuguano ya kidiplomasia na kibiashara iliyokuwepo wakati wa utawala wa hayati Rais John Pombe Magufuli, wakihisi kuwa Tanzania imeendeleza mtazamo wa kuwakandamiza raia wa Kenya.
Wengine walihimiza Serikali ya Kenya kuchukua msimamo thabiti kama uliochukuliwa wakati wa migogoro ya usafirishaji wa bidhaa za maziwa, unga na mafuta miaka michache iliyopita.
Kenya Katika Dilema: Kidiplomasia au Kibiashara?
Kwa mujibu wa wachambuzi, Kenya sasa imewekwa katika njia panda: aidha ichukue mkondo wa kisiasa wa kidiplomasia, au ianze harakati za kujibu kwa vikwazo vya kiuchumi – hatua ambayo inaweza kuongeza mvutano baina ya mataifa hayo mawili.
Kenya imekuwa miongoni mwa soko kuu la bidhaa kutoka Tanzania kama vile saruji, bidhaa za chakula na vifaa vya viwandani. Aidha, biashara kati ya mataifa hayo mawili imeendelea kustawi licha ya changamoto za mara kwa mara zinazojitokeza.
© Radio Jambo 2024. All rights reserved