Madaktari wa Uchina Wafanikisha Upasuaji wa Kihistoria Zanzibar

Madaktari wa China na Tanzania wakipiga picha na mgonjwa Omar Haji Makame baada ya upasuaji wa mafanikio wa laparoscopic katika Hospitali ya Lumumba, Zanzibar, Tanzania, Oktoba 20, 2025. (Timu ya 35 ya madaktari wa China Zanzibar/Handout kupitia Xinhua)

Kwa Omar Haji Makame, mwenye umri wa miaka 74, mkazi wa Zanzibar nchini Tanzania anayejulikana kwa upole na uthabiti wake, miezi mitano iliyopita imekuwa safari ya maumivu, wasiwasi, na hatimaye matumaini.

Hadithi yake, iliyojengwa juu ya uvumilivu na ushirikiano wa kimataifa, sasa ni ushuhuda wa nguvu ya kubadilisha maisha kupitia misaada ya matibabu na huruma ya kibinadamu.

Kwa mujibu wa mwanawe, matatizo yalianza na kujaa tumbo kusikokuwa na utulivu, ambayo baadaye yaligeuka kuwa maumivu makali ya tumbo yaliyomfanya Makame kushindwa kujisaidia na kutapika bila kudhibitiwa. Madaktari waligundua kuwa kulikuwa na kizuizi kwenye utumbo na uvimbe katika sehemu ya sigmoid colon, na walifanya upasuaji wa dharura wa colostomy kuokoa maisha yake.

“Ingawa nina watoto wengi, nilihangaika sana kimwili na kihisia kutokana na athari za kuwa na stoma. Changamoto za kila siku za kuitunza bila msaada ziliniacha nikiwa mpweke na dhaifu,” alikumbuka Makame, ambaye anaishi peke yake, alipoongea na Xinhua.

Wiki chache baadaye, uvimbe ulitokea karibu na stoma, na madaktari waligundua kuwa alikuwa na parastomal hernia. Licha ya kufanyiwa upasuaji mwingine na duru tatu za tiba ya kemikali (chemotherapy), uvimbe haukuitikia matibabu vizuri.

Haitham Hassan, daktari wa Hospitali ya Lumumba, alisema kuwa kesi hiyo ilipozidi kuwa ngumu, waliweka mpango wa kumfanyia upasuaji wa kuondoa uvimbe.

Kwa wakati muafaka, timu ya 35 ya madaktari wa China Zanzibar ilifika Hospitali ya Lumumba. Miongoni mwao alikuwa Bao Zengtao, daktari bingwa wa upasuaji na kiongozi wa timu, ambaye hakusita kufanya kila juhudi kuokoa maisha ya Makame.

Bao, akiwa na Hassan, walifanya uchunguzi wa kina uliojumuisha vipimo vya CT scan ya tumbo na uchunguzi wa viashiria vya uvimbe. Bao alihitimisha kuwa Makame alikuwa anafaa kufanyiwa upasuaji wa laparoscopic, mbinu ya kisasa ya uvamizi mdogo ambayo awali ilidhaniwa haiwezekani kwa kesi tata kama hiyo.

Bao Zengtao (wa kwanza kushoto), daktari bingwa wa upasuaji na kiongozi wa timu ya 35 ya madaktari wa China Zanzibar, akifanya kazi na madaktari wa Tanzania wakati wa upasuaji wa laparoscopic katika Hospitali ya Lumumba, Zanzibar, Oktoba 20, 2025. (Timu ya 35 ya madaktari wa China Zanzibar/Handout kupitia Xinhua)

“Wengi walidhani kuwa upasuaji wa wazi pekee ndio ungewezekana,” Bao alieleza. “Lakini kupitia tathmini makini na ushirikiano, tuliuona uwezekano wa njia ambayo ingeweza kupunguza maumivu na kuharakisha kupona.”

Timu ya upasuaji ilipanuliwa kumjumuisha Zhang Shuxian, mtaalamu wa endoscopy, ambaye alisaidia kubaini mahali halisi pa uvimbe na kuhakikisha utendaji wa sehemu ya juu ya utumbo. Vipimo vya CT vilionyesha kuwa hakuna dalili za kuenea kwa saratani, hivyo kufungua njia kwa upasuaji wa kihistoria na wa kwanza wa aina yake.

Siku ya upasuaji, timu ya wataalamu mbalimbali ilikusanyika: Bao aliongoza operesheni, akisaidiwa na Hassan, daktari wa mfumo wa mkojo Wang Kunpeng, na daktari wa usingizi Luan Hengfei.

Pamoja, walifanya upasuaji wa laparoscopic radical resection kuondoa saratani ya sigmoid colon, kurejesha utumbo wa kawaida na kutengeneza hernia — yote katika upasuaji mmoja. Huu ulikuwa upasuaji wa kwanza wa aina hii kufanyika Zanzibar kwa kutumia teknolojia hiyo ya kisasa.

“Sihitaji tena kuteseka na maumivu ya kuwa na stoma. Naweza kuishi tena kama mtu wa kawaida,” alisema Makame kwa shukrani kubwa kwa timu ya madaktari.

Maneno yake yaliwagusa sana madaktari wa China, wengi wao wakiwa wamehudumu Afrika kwa miaka mingi chini ya mpango wa misaada ya tiba kutoka China. Tangu miaka ya 1960, zaidi ya wataalamu 800 wa tiba kutoka China wamefanya kazi Zanzibar, wakifanya zaidi ya upasuaji 240,000 na kuokoa maisha ya maelfu ya watu.

Timu ya 35 ya madaktari wa China inaendeleza urithi huu, ikileta si tu utaalamu, bali pia vifaa muhimu na mafunzo. Mapema mwaka huu, Wizara ya Afya ya Zanzibar ilipokea vifaa vya matibabu kutoka kwa serikali ya China kusaidia upasuaji na kuanzisha kambi maalum za matibabu katika visiwa vya Zanzibar.

Rais wa Zanzibar, Hussein Ali Mwinyi, hivi karibuni aliwatunuku wanachama wa timu ya 34 ya madaktari wa China kwa huduma yao bora, akisisitiza ushirikiano endelevu kati ya China na Tanzania katika sekta ya afya.

Makame anapoanza sura mpya ya maisha, huru kutokana na matatizo yaliyokuwa yakimkabili, hadithi yake inakumbusha kuwa nyuma ya kila mafanikio ya kitabibu kuna maisha ya binadamu yaliyobadilika — na kwamba uponyaji hauna mipaka.