Hadithi ya Wanyonyi na Ugali Yazua Kicheko Ikulu

NAIROBI, KENYA, Alhamisi, Oktoba 2, 2025 – Katika hafla ya kifungua kinywa Ikulu ya Nairobi, mshindi wa dhahabu Faith Kipyegon alisimulia tukio lisilo la kawaida lililowasha vicheko na makofi ukumbini.

Alisema balozi wa Kenya nchini Japan alijitahidi kumtafutia Emmanuel Wanyonyi ugali wakati wa mashindano ya Riadha za Dunia Tokyo 2025, jambo ambalo alihusisha moja kwa moja na ushindi wa dhahabu.

“Naomba nitoe shukrani kwa balozi wetu Tokyo. Alifanya kazi kubwa kutafuta ugali kwa ajili ya Wanyonyi. Sidhani kama tungelipata dhahabu ya wanaume bila ugali huo,” alisema Kipyegon huku Rais William Ruto na wanariadha wenzake wakitabasamu kwa fahari.

Simulizi hilo lilichukua uzito wa kitaifa, likiwa ishara ya jinsi michezo inavyounganishwa na utamaduni, lishe na mshikamano wa kijamii.

Sherehe Ikulu na motisha ya kifedha

Katika hafla hiyo ya Alhamisi, Rais William Ruto alitimiza ahadi yake ya kuwazawadia wanariadha waliotwaa medali Tokyo. K

wa jumla, Sh27 milioni zilitolewa: mshindi wa dhahabu alipokea Sh3 milioni, mshindi wa fedha Sh2 milioni, na mshindi wa shaba Sh1 milioni.

“Wanariadha wetu si tu washindi wa medali, bali ni mabalozi wa taifa letu. Ushindi wao unaonyesha thamani ya kuwekeza katika michezo na maendeleo ya vipaji,” alisema Rais Ruto.

Makazi nafuu kwa wanariadha

Zaidi ya motisha ya kifedha, Rais Ruto alitangaza mpango maalum wa makazi nafuu kwa washindi.

Serikali itachukua jukumu la kugharamia nusu ya gharama ya nyumba, huku wanariadha wakipewa nafasi ya kulipa sehemu iliyosalia kwa mikopo nafuu kupitia Mfuko wa Makazi. Malipo ya kila mwezi yataanzia Sh5,000.

Rais alifafanua kuwa makazi hayo si zawadi ya bure bali ni uwekezaji wa pamoja kati ya wanariadha na serikali.

“Huu ni mpango wa kuwasaidia mashujaa wetu kujipatia makao bora, lakini kwa uwiano unaoweza kudumu,” alisema.

Mafanikio ya Kenya Tokyo 2025

Kenya ilimaliza katika nafasi ya pili duniani kwa medali 11, ikiwemo dhahabu saba, fedha mbili na shaba mbili. Marekani iliibuka bingwa wa jumla.

Miongoni mwa waliotia fora ni Beatrice Chebet aliyeshinda dhahabu mbili, na Faith Kipyegon ambaye aliendeleza rekodi yake katika mbio za mita za kati.

Emmanuel Wanyonyi, aliyepewa heshima ya “ugali special”, aliongoza mbio za wanaume na kushinda dhahabu ya kipekee.

Shukrani na mshikamano

Kauli ya Kipyegon kuhusu ugali wa Wanyonyi ilitafsiriwa zaidi ya hadithi ya kuchekesha. Iliakisi mshikamano wa wanariadha wa Kenya nje ya nchi na jinsi utamaduni unavyoweza kuchangia ari ya ushindi.

Wanyonyi, kijana mchanga anayechipukia, alionekana kuwa mfano wa kizazi kipya cha wanariadha kinachojivunia mizizi ya Kiafrika.

Fahari ya taifa

Katika hotuba yake, Rais Ruto alisema ushindi wa Tokyo ni ishara ya fahari ya taifa na ushahidi kwamba Kenya inaendelea kuwa ngome ya wanariadha bora duniani.

“Tumewaona mkiinua bendera yetu mbele ya macho ya dunia. Tumewaona mkiwakilisha Kenya kwa heshima na nidhamu. Tuna kila sababu ya kujivunia ninyi,” alisema Rais, akipongeza pia mafunzo yanayotolewa na wakufunzi wa ndani na ushirikiano wa mashirika ya michezo.

Uhusiano kati ya michezo na siasa za maendeleo

Rais pia alitumia nafasi hiyo kueleza dhamira ya serikali kuimarisha posho za wanariadha wanaoshiriki nje ya nchi.

Pia aliahidi kuendeleza mpango wa makazi nafuu si kwa wanariadha pekee bali pia kwa vijana wengine wenye kipato cha chini.

“Ushindi wa wanariadha wetu ni kioo cha jitihada za taifa. Tunapowekeza katika michezo, tunaleta mshikamano wa kijamii na tunajenga taifa lenye matumaini mapya,” alisema.

Kuangalia mbele

Kenya sasa inalenga mashindano yajayo ya Olimpiki na Michezo ya Jumuiya ya Madola. Wanariadha wameahidi kuendeleza nidhamu, mazoezi na mshikamano uliowaongoza Tokyo.

Serikali imeahidi kuimarisha maandalizi kwa kuwekeza katika viwanja, vifaa na program za kukuza vipaji vya vijana mashinani.