Mtoto wa Miaka 9 Achangia Historia ya Sarakasi Tanzania

DAR ES SALAAM, TANZANIA, Agosti 27, 2025 — Katikati ya Ilala Mchikichini, kitongoji chenye shughuli nyingi katika jiji la bandari la Dar es Salaam, sauti za pete zinazozunguka na mizunguko iliyosawazishwa husikika katika joto la mchana.

Pale katikati, Aisha Juma mwenye umri wa miaka tisa, mwanafunzi wa darasa la nne katika Shule ya Msingi Ilala Boma, huzungusha hula hoops kwa ustadi wa kipekee.

“Ninapenda sarakasi kwa sababu inanifanya niwe na afya na inaninoa akili,” alisema kwa tabasamu.

Tangu aanze mafunzo yake miaka miwili iliyopita, Aisha si tu kwamba ameongeza nguvu na uhodari, bali pia ameona matokeo bora darasani. Hadithi yake ni mwendelezo wa jadi iliyoanza karibu miongo sita iliyopita, wakati vijana 20 wa Kitanzania walitumwa China kusomea sarakasi — hatua muhimu katika historia ya ushirikiano wa kitamaduni kati ya Tanzania na China.

Mpango huu ulianza baada ya kikundi cha sarakasi cha Kichina kutumbuiza Tanzania, na kuwavutia viongozi wa taifa ambao waliibua wazo la kutuma vijana nchini China kwa mafunzo rasmi.

Mwaka 1965, Hamis Adam Nyota na vijana wengine 19 — wavulana 14 na wasichana watano, wenye umri kati ya miaka tisa na 18 — walifika Wuhan, mji mkuu wa jimbo la Hubei, China ya Kati.

“Maisha China yalikuwa magumu mwanzoni,” anakumbuka Nyota, aliyezaliwa mwaka 1954. “Wengi wetu tuliugua, isipokuwa mmoja.”

Licha ya changamoto, walijitahidi katika mafunzo ya Kikundi cha Sarakasi cha Wuhan. Bidii yao ilisababisha kukutana kihistoria mwaka 1968 na Mwenyekiti Mao Zedong, wakati Rais wa kwanza wa Tanzania Julius Nyerere alipokuwa ziarani.

“Tulikutana na Mao uso kwa uso, tukazungumza naye, na kupiga picha pamoja. Ilikuwa heshima kubwa,” alisema Nyota.

Waliporudi nyumbani mwaka 1969, waliasisi Kikundi cha Taifa cha Sarakasi, cha kwanza barani Afrika. Kwa mwongozo wa serikali, walitumbuiza ndani ya Tanzania na pia Kenya, Uganda, Zambia, Comoro na Malawi.

Nyota aliendelea hadi 1977, serikali ilipopeleka walimu wa sarakasi mikoani. Akiwa Mtwara, aliendeleza mafunzo huku wenzake wengi wakiacha taaluma. Baadaye, pamoja na Rajab Zubwa, waliunda Bantu International Acrobatic kufufua sanaa hiyo.

“Kadri muda ulivyopita, kila kikundi cha sanaa kilitaka kujumuisha sarakasi,” alisema Nyota. “Hapo ndipo sanaa hii ilikua — kitaifa na kimataifa.”

Mmoja wa wanafunzi wake, Saidi Ramadhani Yusuph, sasa ni mwalimu katika Happy Center Acrobatic Talent.

Akiwa na msukumo kutoka kwa watumbuizaji wa Kichina waliotembelea Tanzania, alianza mafunzo chini ya Nyota akiwa na miaka 16. “Alinifundisha kwa miaka mitano kabla ya kuingia rasmi kwenye taaluma,” anakumbuka Yusuph.

Tangu mwaka 2008, amewafundisha zaidi ya wanafunzi 70, akiwazingatia hasa kwenye ulinganifu na kazi za pamoja. Ingawa miundombinu ni duni na msaada mdogo wa taasisi, anabaki imara. “Kufundisha ni shauku yangu, na sarakasi ni kipaji ndani yangu,” alisema.

“Sarakasi inaleta manufaa mengi. Kiafya na kiakili hujenga nguvu. Kiuchumi, inaweza kuwa ajira. Tumepata fursa kupitia hoteli, harusi, na matukio mbalimbali, ndani na nje ya Tanzania,” alifafanua Yusuph.

Anaongeza kuwa mtazamo wa jamii umebadilika. Zamani ilionekana kama burudani ya kawaida, leo sarakasi inatambulika kama taaluma halali. “Baadhi ya wasanii wamepata kandarasi nje ya nchi, wakipata kati ya dola 1,500 na 2,000 kwa mwezi — mapato makubwa kwa viwango vya Kitanzania,” alisema.

Happy Center Acrobatic Talent, taasisi iliyo na usajili, sasa ina zaidi ya wanachama 200. Wanafunzi wake wamekuwa wakubwa kimataifa, akiwemo kundi la Ramadhani Brothers walioshiriki kwenye America’s Got Talent.

Kwa Nyota, uhusiano kati ya Tanzania na China unabaki thabiti. “Ukiilinganisha China tuliyoiona na China ya sasa, ni mabadiliko makubwa,” alisema. “Wamepiga hatua kubwa.”

Kutoka barabara zenye baridi za Wuhan hadi viwanja vya mazoezi vyenye jua vya Dar es Salaam, historia ya sarakasi ya Tanzania inaendelea kuandikwa.

Na Aisha mdogo anapozungusha pete zake kwa furaha na ustadi, anaendeleza urithi unaounganisha mabara na vizazi.