Cherargei Ataka Nairobi Irejeshwe kwa NMS

Seneta wa Nandi, Samson Cherargei, ameitaka serikali kuu kuchukua tena udhibiti wa usimamizi wa Jiji la Nairobi kupitia mfumo sawa na ule wa Nairobi Metropolitan Services (NMS), akisema hali ya huduma jijini imezidi kuwa mbaya chini ya uongozi wa Kaunti ya Nairobi.

Akizungumza jijini Nairobi wakati wa kikao cha Seneti, Cherargei alisema mji mkuu unakabiliwa na changamoto zinazoongezeka kila siku, ikiwemo barabara zilizoharibika, mifereji isiyofanya kazi, na mfumo wa uchukuzi usio na mpangilio.

Seneta huyo alisema haoni uongozi wa kaunti ukiweza kurekebisha hali hiyo peke yake, na kwamba hatua ya dharura inahitajika ili kuzuia kile alichokiita “kujisambaratisha kwa jiji linalobeba uchumi wa taifa.”

Alisema baadhi ya barabara zilizokuwa “kielelezo cha hadhi ya Nairobi” sasa zimegeuka mashimo makubwa, hata katika maeneo yaliyokuwa yakionekana bora kama Kilimani na Kileleshwa.

Kwa mujibu wake, hali hiyo imezidisha gharama za biashara, kuathiri safari za kila siku na kupunguza mvuto wa jiji kwa wageni na wawekezaji.

Mjadala wa Utawala wa Jiji Warudi Upya

Kauli ya Cherargei imeibua mjadala mpana kuhusu mustakabali wa usimamizi wa Nairobi, miaka mitatu baada ya NMS kukabidhi majukumu yake kwa Kaunti ya Nairobi mwishoni mwa mwaka 2022.

Wakati wa uhai wake, NMS ilisimamia huduma muhimu zilizohamishiwa kwa serikali kuu, kama afya, uchukuzi, mipango ya ardhi na kazi za umma.

Wakati huo, serikali ilisema hatua hiyo ilikuwa ya muda, na ililenga kuimarisha maeneo ambayo kaunti ilikuwa ikihangaika kuyadhibiti.

Kufikia mwisho wa mwaka 2022, majukumu hayo yalirejeshwa kwa kaunti, lakini sasa baadhi ya wachambuzi na viongozi wanasema changamoto zimeongezeka badala ya kupungua.

Kwa mujibu wa taarifa zilizoibuka katika siku za hivi karibuni, serikali kuu inafikiria kuanzisha chombo kipya kitakachofanana na NMS, kitakachoshirikiana na Wizara ya Uchukuzi na Wizara ya Usalama wa Ndani ili kuratibu miradi mikubwa ya jiji.

Cherargei anaunga mkono mpango huo, akisema ni muhimu “kuweka kando siasa ili kushughulikia maslahi ya wananchi wanaoumia.”

Ukosoaji Dhidi ya Gavana Sakaja Wazidi Kuongezeka

Gavana wa Nairobi, Johnson Sakaja, amekuwa akikabiliwa na lawama kutoka kwa wakaazi, wafanyabiashara na viongozi wa kisiasa wanaodai kuwa huduma za kaunti zimezorota.

Katika misimu ya mvua, maeneo kadhaa ya jiji hufurika kutokana na mifereji isiyoweza kuhimili maji, na baadhi ya wakazi wa South B, Umoja na Dagoretti wameripoti hasara kutokana na nyumba kujaa maji.

Katika mitaa ya biashara, baadhi ya wafanyibiashara wanasema utupaji taka umekuwa changamoto, huku magari ya kukusanya taka yakisemekana kufika mara chache kuliko ilivyokuwa awali.

Madereva wa teksi na bodaboda wanasema wanafanya matengenezo ya mara kwa mara kutokana na barabara zilizojaa mashimo, hali inayoongeza gharama za uendeshaji.

Hata hivyo, Sakaja amesisitiza mara kadhaa kuwa mipango ya kurejesha hali ya jiji ipo, na kwamba baadhi ya changamoto zinahitaji muda na ufadhili wa ziada ili kutatuliwa kikamilifu.

NMS Iliacha Alama Gani?

Wakati NMS ilipoanzishwa mwaka 2020 chini ya uongozi wa Meja Jenerali Mohammed Badi, ilikumbukwa kwa utekelezaji wa haraka wa miradi kadhaa kama ukarabati wa mipito ya watembea kwa miguu, ujenzi wa vituo vya afya katika vitongoji, na maboresho katika mchakato wa kupata vibali vya ujenzi. Wakazi wengi waliona mabadiliko hayo kama hatua ya kurejesha nidhamu na kasi ya maendeleo jijini.

Lakini kumekuwa na mjadala kuhusu iwapo mafanikio hayo yalitokana na uwezo wa NMS pekee au kama yalitokana na msukumo wa kisiasa uliolenga kuonyesha mfano wa jinsi jiji linaweza kuendeshwa.

Baadhi ya wachambuzi wanasema masharti ya sheria za ugatuzi yalifinyika wakati huo, na kwamba kurejesha mfumo huo kunaweza kufungua mgogoro mpya wa kisiasa kati ya kaunti na serikali kuu.

Je, Nairobi Inahitaji Mfumo Mseto?

Wataalamu wa mipango ya miji wanasema changamoto za Nairobi ni nzito kuliko zile zinazoweza kubebwa na serikali ya kaunti pekee.

Wanataja ongezeko la watu, mfumo wa uchukuzi uliochanganyika, maeneo yasiyopangwa, na mrundikano wa shughuli za kiuchumi kama sababu zinazofanya jiji hili kuwa gumu kusimamia.

Baadhi yao wanapendekeza mfumo mseto ambapo serikali kuu na kaunti zitashirikiana kuendesha miradi mikubwa kama barabara za ndani, mifereji ya maji ya mvua na usimamizi wa taka.

Wanahoji kuwa miji mikuu duniani mara nyingi hutumia mifumo inayoweka serikali ya kitaifa na ya mitaa kwenye meza moja ya maamuzi ili kuzuia migongano ya kimamlaka.

Kwa upande mwingine, watetezi wa ugatuzi kamili wanasema kurejesha mfumo kama NMS kutakuwa “kurudisha nyuma mafanikio ya kikatiba” na kuwatenga wananchi katika uamuzi wa namna jiji lao linavyoendeshwa.

Mkaazi wa Nairobi Anataka Nini?

Wakazi wengi wa Nairobi wanasema wanataka matokeo, si mabishano. Kwao, swali kubwa si nani anapaswa kusimamia jiji, bali kama huduma zitafanywa kwa wakati.

Katika mahojiano ya mitaani, baadhi ya wakazi wanasema wanataka barabara zikarabatiwe mara moja, taka zikusanywe kila wiki, mifereji isafishwe kabla ya mvua na vituo vya afya vipate vifaa vya kutosha.

Wafanyabiashara wa soko la Muthurwa wanasema wanataka mazingira bora ya kufanya kazi. Wazazi wa maeneo ya Pipeline na Eastleigh wanasema wanataka maeneo salama kwa watoto kuvuka barabara.

Waendesha bodaboda wanataka alama za barabara na taa za kuongozea magari zikifanyike kazi ipasavyo.

Kwa wengi wao, mjadala wa kisiasa unaoendelea juu ya kurejesha NMS ni muhimu, lakini wanadai maamuzi yafanywe haraka ili maisha ya kila siku yarahisishwe.

Mjadala kuhusu mustakabali wa usimamizi wa Nairobi unaonekana kutokoma hivi karibuni. Kauli ya Seneta Cherargei imeongeza shinikizo kwa serikali kuu na Kaunti ya Nairobi kufanya maamuzi yanayoweza kuleta mabadiliko ya haraka.

Hata hivyo, mustakabali wa pendekezo la kurejesha mfumo kama NMS bado haujulikani, na huenda ukawa mojawapo ya masuala yatakayojitokeza katika mijadala ya kisera katika miezi ijayo.

Kwa sasa, wakazi wa Nairobi wanaendelea kukabiliana na changamoto zile zile: barabara mbovu, mifereji iliyoziba, taka zinazokusanywa bila mpangilio na usafiri usiotabirika.

Wanasema wanahitaji hatua, si ahadi, huku wakisubiri kuona ikiwa serikali itaamua kuanzisha upya chombo kipya au kuimarisha uwezo wa kaunti iliyopo.