NAIROBI , KENYA, Jumapili, Novemba 30, 2025 – Chama cha Wiper na washirika wake katika Upinzani wa Muungano wameapa kufungua kesi mahakamani kupinga matokeo ya uchaguzi mdogo wa Mbeere Kaskazini, wakidai kwamba mchakato wa kuhesabu na kutangaza matokeo uliathiriwa kisiasa.
Kiongozi wa chama hicho, Kalonzo Musyoka, amesema ushindi wa mgombea wa UDA, Leo Wamuthende, haukuakisi matakwa halisi ya wapiga kura.
Akizungumza Jumapili, Kalonzo alipuuzilia mbali shangwe za UDA kwamba chama hicho kilishinda kura za Malava na Mbeere Kaskazini.
“UDA haikushinda Malava na Mbeere; hilo wanajua. Tuna ushahidi kwamba simu zilipigwa kwenda Mbeere; hilo lilikuwa kuingilia moja kwa moja. Kwa hiyo, tunakuja na mkakati mzito kwa jambo hili. Siyo tu nchi, dunia nzima inajua hakushinda. Tutawasilisha ombi lililo wazi na thabiti,” alisema.
Kiongozi huyo wa Wiper alisema waliweka wazi kasoro kadhaa ambazo, kwa maoni yake, zilidhihirisha kuwa matokeo yalipunguzwa au kuongezwa kwa njia isiyo halali.
Ushahidi wa kutosha, hatua ya kisheria yakaribia
Kalonzo alisema timu ya mawakili wa United Opposition inakamilisha nyaraka muhimu kabla ya kuwasilisha shauri hilo mahakamani.
Amesisitiza kuwa lengo lao si kupinga matokeo kwa misingi ya kisiasa, bali kuonyesha kile anachokiita “muda mrefu wa kuathiri taasisi za uchaguzi”.
Wiper imesema inataka uchunguzi huru wa taratibu za kuhesabu kura, pamoja na ukaguzi wa mawasiliano kati ya maafisa waliokuwa wakisimamia shughuli ya kujumlisha kura.
Matokeo yaliyosababisha mvutano
Katika uchaguzi huo, UDA ilimtangaza Leo Wamuthende mshindi kwa kura 15,802.
Mpinzani wake wa karibu, Newton Kariuki – anayejulikana pia kama Newton Karish – alipata kura 15,308.
Pengio finyu kati ya wawili hao lilizua maswali, huku pande zote mbili zikitoa madai ya kutumia mbinu ambazo hazikufaidi demokrasia.
Kwa UDA, ushindi huo uliimarisha ushawishi wake katika Kaunti ya Embu, eneo ambalo chama hicho kimekuwa likitazamia kulidhibiti kikamilifu kabla ya Uchaguzi Mkuu ujao.
Jukumu la Kindiki katika kampeni za UDA
Naibu Rais Kithure Kindiki aliongoza kampeni za Wamuthende katika maeneo tofauti ya Mbeere Kaskazini.
Kindiki aliwasilisha uchaguzi huo kama kipimo cha imani ya wananchi kwa miradi ya maendeleo ya serikali.
Alisema kuwa ushindi wa Wamuthende ungehakikisha kuendelea kwa miradi ya barabara, upanuzi wa umeme, na mradi mpana wa maji kutoka Bwawa la Kiambere.
Kwa serikali, Mbeere Kaskazini ilikuwa nafasi ya kuthibitisha kuwa ajenda yao ya maendeleo inaungwa mkono.
Gachagua alifanya kampeni za chini kwa chini
Kwa upande mwingine, aliyekuwa Naibu Rais Rigathi Gachagua alimwunga mkono Kariuki.
Mkakati wake ulilenga uhamasishaji wa moja kwa moja: mikutano ya vijijini, ziara za nyumba kwa nyumba, na kukutana ana kwa ana na wazee wa jamii mbalimbali.
Gachagua aliwaomba wapiga kura “kupinga siasa zinazosukumwa na dola”.
Alidai kwamba utawala ulikuwa ukitumia rasilimali za kitaifa kuathiri uamuzi wa wapiga kura.
Kwa wachambuzi, mvutano kati ya Kindiki na Gachagua uliipa Mbeere Kaskazini uzito wa kisiasa wa kitaifa – na kuzua maswali juu ya uwiano wa nguvu katika eneo la Mlima Kenya.
Malalamiko ya uvurugaji: madai kutoka pande zote
Katika siku za mwisho kabla ya kupiga kura, Gachagua alitoa madai mazito kuhusu ununuzi wa kura, unyakuzi wa vitambulisho, na matumizi ya fedha nyingi kwa lengo la kushawishi wapiga kura.
Alisema zaidi ya Sh600 milioni zilikuwa zikitumika “kugeuza mwelekeo wa uchaguzi”.
Aliongeza kuwa video zilizosambaa mtandaoni zilionyesha vitisho kwa wapinzani, na akamtaja Inspekta Jenerali wa Polisi kama mtu ambaye angepaswa kutoa ulinzi.
UDA ilikana vikali tuhuma hizo.
Viongozi wa chama hicho walisema kampeni zao zilikuwa za amani, na wakaitaja malalamiko ya upinzani kama “majibu ya hisia kali” baada ya kuona matumaini ya ushindi yakipungua.
Wachunguzi: hali ilikuwa tulivu kwa sehemu, lakini na mvutano
Kalonzo amesema waangalizi wa ndani na nje waliona dosari katika baadhi ya vituo, hasa katika hatua ya kujumlisha.
Baadhi waliripoti kucheleweshwa kwa kutakisiwa kwa fomu za matokeo.
Kumekuwa pia na taarifa za mivutano kati ya maajenti wa vyama na maafisa wa uchaguzi.
Ripoti za mashirika ya kiraia zinaonyesha kuwa ingawa sehemu kubwa ya mchakato ilifanyika kawaida, mvutano wa kisiasa ulikuwa juu kuliko ilivyotarajiwa.
Hatua inayofuata: safari ya mahakamani
Mara tu kesi itakapowasilishwa, itafungua mlango wa mchakato ambao unaweza kuchukua wiki kadhaa.
United Opposition inataka mahakama ichunguze uhalali wa mawasiliano na uadilifu wa mchakato wa kujumlisha.
Ikiwa shauri litafanikiwa, linaweza kusababisha:
- kuhesabiwa upya kwa kura,
- ukaguzi wa kina wa fomu, au
- kurudiwa kwa uchaguzi.
Wachambuzi wanasema kuwa shauri hili litakuwa kipimo muhimu kwa taratibu za uchaguzi katika maeneo yenye ushindani mkali.
Wengine wanaona kuwa kesi hii inaweza kuwa rejea muhimu kwa uchaguzi mdogo na uchaguzi mkuu ujao, hasa katika maeneo ya Mlima Kenya ambako siasa zimekuwa zikibadilika kwa kasi.
Ikiwa ungependa kurasa za metadata kwa Kiswahili, toleo la DW lenye mtindo wa uchambuzi mrefu, au toleo la redio, ninaweza kutengeneza mara moja.
© Radio Jambo 2024. All rights reserved