McCarthy aondolewa kama Spika wa Bunge la Marekani katika uamuzi wa kihistoria

Kevin McCarthy amefukuzwa katika uasi wa mrengo wa kulia - mara ya kwanza kabisa kwa Spika wa Baraza la Wawakilishi la Marekani kupoteza kura ya kutokuwa na imani naye.

Matokeo ya mwisho yalikuwa 216-210 kumng'oa mbunge wa California kama kiongozi wa walio wengi wa chama cha Republican katika baraza la chini la Congress.

Wahafidhina waliasi baada ya kufikia makubaliano siku ya Jumamosi na Wademocrat wa Seneti kufadhili bajeti ya serikali.

Hakuna mrithi dhahiri wa kusimamia wabunge wa Republican walio wengi.

Mwanachama wa chama cha Republican cha Florida Matt Gaetz, mshirika wa Trump, aliwasilisha chombo cha kitaratibu ambacho hakitumiki sana kinachojulikana kama hoja ya kutokuwa na imani Jumatatu usiku ili kumtimua Bw McCarthy.

Alimshutumu Spika kwa kufanya makubaliano ya siri na Ikulu ya White House kuendelea kufadhili Ukraine, jambo ambalo Bw McCarthy anakanusha.

Katika mkutano wa faragha wa wabunge wa chama cha Republican Jumanne jioni baada ya kupoteza kazi, Bw McCarthy aliwaambia wenzake kuwa hana mpango wa kugombea tena kiti cha Spika.

Baadaye alilenga adui yake wa kisiasa, Bw Gaetz, akimtuhumu kwa kutafuta umakini.

"Unajua ilikuwa ya kibinafsi," Bw McCarthy aliambia mkutano wa wanahabari, "haikuwa na uhusiano wowote na matumizi."

Alisema barua pepe za kuchangisha pesa zilizotumwa na Bw Gaetz huku kukiwa na mzozo huo "hazikustahili kwa mwanachama wa Congress".

Wapinzani waliomuondoa madarakani "sio wahafidhina", Bw McCarthy aliongeza.

Alikua Spika mnamo Januari tu baada ya duru 15 za upigaji kura katika bunge huku Bw Gaetz na wafuasi wengine wa mrengo wa kulia wakikataa kumuunga mkono.

Wanachama wanane pekee wa Republican walipiga kura ya kumuondoa Bw McCarthy katika kura hiyo ya Jumanne. Aliweza kupata uungwaji mkono kutoka kwa wabunge 210 - wote wa Republican.

Lakini Democrats waliungana na waasi wa Republican kumwangusha Spika.

Kiongozi wa Democratic Bungeni Hakeem Jeffries alikuwa amesema katika barua kwa wenzake kwamba hana kura zinazohitajika kumwokoa Bw McCarthy.

Mbunge Pramila Jayapal, mwanademokrasia wa mrengo wa kushoto kutoka jimbo la kaskazini-magharibi mwa Marekani la Washington, aliwaambia waandishi wa habari kabla ya upigaji kura: "Waache wazame katika uzembe wao."

Bunge lililojaa - ambalo Warepublican wanalidhibiti kwa wingi wa 221-212 - lilikuwa kimya huku wanachama wakisubiri matokeo ya kura ya ya kutokuwa na imani na Spika.

"Ofisi ya Spika wa Bunge kwa hivyo inatangazwa kuwa wazi," alitangaza Steve Womack wa Republican kutoka Arkansas.

Kabla ya kura hiyo Rais wa zamani wa Marekani, Donald Trump alichapisha kwenye mtandao wake wa kijamii wa Truth Social, kwamba chama hicho kinapaswa "kupigana na Wademocrat wenye msimamo mkali" badala ya kila mmoja.

Wakati wa mjadala wa Jumanne, wanachama wote watatu waliofuata wa vyeo vya juu walisimama kuongea katika utetezi wa Bw McCarthy.

Mwenyekiti wa Baraza la Republican Elise Stefanik alimsifu Bw McCarthy kama "shujaa mwenye furaha".

Kura moja dhidi ya Bw McCarthy iliyoshangaza waangalizi wengi ilitoka kwa Nancy Mace wa Republican mwenye msimamo wa wastani.

Mbunge huyo wa South Carolina alisema baada ya kupiga kura: "Natafuta Spika ambaye atawaambia ukweli watu wa Marekani, ambaye atakuwa mwaminifu na mwaminifu kwa Bunge, na pande zote mbili."

Baada ya kumtimua Bw McCarthy, Bw Gaetz alionekana kutojali alipoulizwa ikiwa wenzake wanaweza kujaribu kumuondoa.

Aliwaambia waandishi wa habari nje ya Bunge: "Kama wanataka kunifukuza nijulishe watakapokuwa na kura."

Patrick McHenry wa Republican, ambaye alimuunga mkono Bw McCarthy, sasa ndiye Spika wa muda. Aliiweka Bunge kwenye mapumziko.

Haijulikani iwapo atakuwa na mamlaka kamili ya afisi hiyo, au mamlaka tu ya kiutawala na uwezo wa kusimamia uchaguzi mpya.

Kanuni hazisemi mtu anaweza kujaza muda gani kama Spika wa muda, ingawa kura ya kumchagua Spika mpya imepangwa kufanyika tarehe 11 Oktoba.

Steve Scalise wa Republican kutoka Louisiana na Tom Emmer wa Minnesota wametajwa kuwa wagombeaji wanaopigiwa upatu kuchukua nafasi ya McCarthy, ingawa hakuna hata mmoja ambaye ameonyesha nia yoyote katika jukumu hilo.

Katibu wa waandishi wa habari wa Ikulu ya White House, Karine Jean-Pierre alisema katika taarifa yake kwamba Rais Joe Biden anatumai Ikulu itamchagua Spika mpya kwa haraka, akibainisha kuwa "changamoto zinazokabili taifa letu hazitasubiri".

Spika anashika nafasi ya pili katika urithi nafasi ya urais baada ya makamu wa rais wa Marekani. Yeye ndiye anayeweka baraza la chini la vipaumbele vya sheria vya Bunge, anadhibiti kazi za kamati, na anaweza kubuni au kuvunja ajenda ya Ikulu ya White House.

Maspika wawili wa mwisho wa Republican - Paul Ryan na John Boehner - waliondoka bungeni baada ya malumbano ya mara kwa mara na wenzao wahafidhina.

Kura ya kutokuwa na imani imewahi kutumika mara mbili tu katika karne iliyopita kumuondoa Spika - mnamo 2015 na 2010 - ingawa haikufaulu hadi Jumanne.