• Tuliombwa na Rais kupanda miti bilioni 15 ndani ya miaka kumi. Ili kutengeneza miti hiyo bilioni 15, tunahitaji uwekezaji wa takriban Sh1.3 trilioni.
• Hilo ndilo tunalohitaji kuwekeza kuanzia sasa kwa miaka 10 ijayo ili kupanda na kukuza miti hiyo. Ukichukua thamani ya moja kwa moja pekee, mti mmoja leo unagharimu kati ya Sh5,000 hadi Sh10,000.
Image: LEAH MUKANGAI
Nchi inayoongozwa na Mheshimiwa Dkt William Ruto, imetenga leo kwa mambo mawili.
Moja ni kuwakumbuka watu tuliopoteza kutokana na mafuriko. Pia ili tuwe na mazungumzo kuhusu upandaji miti.
Miezi michache nyuma tulikuwa na ukame mkali zaidi kwa miaka 40 iliyopita. Na sasa hapa tunazungumzia watu kubebwa na mafuriko. Ni tofauti iliyoje! Huu ni udhihirisho wa mabadiliko ya hali ya hewa.
Tunapokumbuka watu tuliopoteza katika mafuriko, tunahitaji kupunguza hatari kama hiyo katika siku zijazo kupitia upandaji miti mkubwa.
Miti huja na faida nyingi katika suala la udhibiti wa hali ya hewa. Mabadiliko ya hali ya hewa husababishwa na ongezeko la joto duniani na miti ndiyo njia rahisi zaidi ya kupunguza ikiwa athari. Kwa nini? Kwa sababu miti ina uwezo wa kusafisha mazingira ya kaboni dioksidi.
Pia miti hupunguza mtiririko wa maji na mmomonyoko wa udongo. Tunapokuwa na mwavuli wa miti, nguvu ambayo mvua hii inakuja na kupiga nayo ardhi itapunguzwa. Zaidi ya hayo, miti hiyo itawezesha maji kuzama kwenye chemichemi za maji ardhini. Hii ina maana tuna maji ya kutumia wakati wa ukame.
Kwa idadi, matokeo ya kiuchumi yangekuwaje?
Tuliombwa na Rais kupanda miti bilioni 15 ndani ya miaka kumi. Ili kutengeneza miti hiyo bilioni 15, tunahitaji uwekezaji wa takriban Sh1.3 trilioni.
Hilo ndilo tunalohitaji kuwekeza kuanzia sasa kwa miaka 10 ijayo ili kupanda na kukuza miti hiyo. Ukichukua thamani ya moja kwa moja pekee, mti mmoja leo unagharimu kati ya Sh5,000 hadi Sh10,000.
Kwa hivyo thamani ya chini ya miti hiyo bilioni 15 inafika angalau Sh75 trilioni, na hii ni katika kiwango cha shamba. Kwa upande wa juu, thamani yake ni angalau Sh150 trilioni.
Angalia ajira zinazoweza kutengenezwa kupitia viwanda vinavyoweza kusaidiwa.
Sioni sekta ambayo unaweza kuona ikifanya hivyo ndani ya miaka 10, isipokuwa tupate dhahabu. Hata mafuta ya petroli hayawezi kutufikisha huko. Leo misitu inasaidia takriban asilimia 3.6 ya Pato la Taifa. Lakini tunaona uwezekano wa misitu kusaidia kati ya asilimia 15 na asilimia 30 ya Pato la Taifa katika nchi hii.
Kila mtu katika ulimwengu huu sasa pia anazungumza juu ya uondoaji wa kaboni. Afrika inachangia takriban asilimia 4 ya kaboni katika angahewa, huku mataifa yaliyoendelea yanachangia asilimia 96. Kwa hivyo ingawa tutakuwa tukiendeleza viwanda vyetu vinavyotokana na kuni, pia tunayo faida ya ziada ya sisi kupata kaboni hii kutoka anga na tunalipwa.
Mpango wa siku ni nini?
Kila waziri anapewa eneo maalum wakati lazima aende kupanda miti. Kisha watatarajiwa kuhama mara moja kwa mwezi kwenye tovuti hiyo ili kuhakikisha miti inakua. Pia tumeweka sehemu kuzunguka kaunti ambapo watu wanaweza kwenda kupanda miti. Na tunawaambia watu wanahitaji kununua miche. Katika vitalu vya Huduma ya Misitu ya Kenya na Magereza mche ni takriban shilingi kumi. Lakini katika sekta ya kibinafsi bei haidhibitiwi.
Pia tuna KFS mashinani, NEMA na Shirika la Kenya Water Towers wakiwashauri watu wa ABC kukuza mti.
Utendaji wa siku hii ulikuwa upi mwaka jana?
Mwaka jana tulirekodi takriban miti milioni 120 kupitia programu ya Jaza Miti. Tungerekodi mengi zaidi ya hayo. Ni kwamba watu wengi hawakuchapisha. Lakini tangu wakati huo, hadi sasa, zaidi ya miti milioni 400 imekuzwa. Kwa hivyo tunahimiza watu kuchapisha iwezekanavyo.
Ni nini lengo la leo?
Tunalenga miti bilioni moja. Tunaweza kufika huko ikiwa kila mtu mzima atapanda miti isiyopungua 50 na mtoto angalau miti 20.
Je, hali ya misitu yetu iliyohifadhiwa ikoje? Ukataji miti umeenea sana siku za nyuma na unaweza kudhoofisha zoezi hili.
Kumekuwa na uharibifu mkubwa wa misitu katika miaka 60 iliyopita. Utawala huu ulipochukua mamlaka, tulitambua hili kama tatizo.
Kwa hivyo jambo la kwanza lilikuwa kuajiri walinzi 2,700 wa Huduma ya Misitu ya Kenya, kuwafundisha, na kisha kuwapeleka ipasavyo. Jambo lingine ni kuweka nidhamu katika KFS. Ndio maana uliona maafisa 50 kutoka KFS wametimuliwa. Pia tuliunda simu ya dharura kuripoti uharamu wowote katika misitu. Tulikuwa tukipokea takriban simu 10 hadi 15 kwa siku na tulizifanyia kazi pamoja na DCI.
Leo, tunapokea takriban simu moja kwa wiki.
Je, kuwepo kwa misitu iliyokusudiwa kwa ukataji miti kibiashara na misitu ya kitaifa bega kwa bega kunachochea ukataji haramu na haipaswi kutenganishwa?
Miti hupandwa ili iweze kuvunwa wakati fulani. Kulikuwa na kusitishwa kwa uvunaji katika misitu ya mashamba kwa miaka sita.
Kwa jinsi misitu yetu inavyopangwa, tunatakiwa kuwa tunapanda ekari 5,000 za misitu kwa mwaka lakini pia tunatakiwa tuwe tunavuna ekari 5,000 kwa mwaka. Usitishaji huo ulifanya uharibifu mkubwa kwa sababu hakukuwa na uvunaji katika mashamba kwa miaka sita, na hakuna miti mipya iliyopandwa. Iliua viwanda na kusababisha watu kukosa kazi.
Tulisema, tutaiinua, kisha tufanye uvunaji wa miti kwa njia endelevu na iliyopangwa. Watu waliohitimu walitoa zabuni, na walikuwa wamehitimu ndani ya sheria. Pia tunahakikisha maeneo haya yote yanapandwa. Katika nchi hii, tuna hekta milioni 2.6 za misitu. Kati ya hayo tuna asilimia 150,000 au tano tu chini ya mashamba. Nyingine, asilimia 95, ni misitu ya kiasili ambayo haivunwi kamwe.
Je, uendelevu wa kampeni ni upi?
Tunafanya ufuatiliaji mara kwa mara kwa sababu siku moja haitoshi. Kila Waziri wa Baraza la Mawaziri lazima awe nje mara moja kwa mwezi kutembelea mahali ulipopanda na kutunza miti uliyopanda.
Hii ina maana ni zoezi ambalo litaendelea muda wote. Tunapoanza bila shaka, kuna mtazamo wa kusubiri na kuona, lakini tunaona taasisi nyingi zaidi zikijiandikisha kwa ajili ya zoezi hilo.