•Kulingana na mwenyekiti wa ICJ Kenya Protas Saende, ni kinyume cha sheria na katiba kwa maafisa wa polisi kukandamiza haki za Wakenya kukusanyika kwa amani, kwani waandamanaji wengi wameripotiwa kupata majeraha.
Image: Hisani
Tume ya Kimataifa ya Wanasheria (ICJ Kenya) imelaani utumizi wa nguvu kupita kiasi na polisi dhidi ya waandamanaji wakati maandamano yanayoendelea nchini kote kupinga Mswada wa Fedha wa 2024.
Kulingana na mwenyekiti wa ICJ Kenya Protas Saende, ni kinyume cha sheria na ni kinyume cha katiba kwa maafisa wa polisi kukandamiza haki za Wakenya kukusanyika kwa amani, kwani waandamanaji wengi wameripotiwa kupata majeraha.
"Maandamano haya yalitokana na Mswada wa Fedha wa 2024-2025 uliopendekezwa, ambao wengi wanaamini kuwa utaongeza kodi kwa watu ambao tayari wameelemewa.
Kupitia uhamasishaji mtandaoni na nje ya mtandao, maelfu ya Wakenya walitumia haki yao ya kikatiba kushiriki katika masuala ya umma, kutoa maoni yao kupitia uhuru wa kujieleza, kujumuika na kukusanyika,” alisema Saende.
Saende alibainisha zaidi kuwa wakati wa matukio tofauti ya Jumanne na Alhamisi, waandamanaji wasiopungua 335 walikamatwa kiholela na watu wasiojulikana wakiwa wamevalia kiraia hivyo kudhoofisha uwajibikaji wa polisi.
“Lakini, watu waliokamatwa hawakujulishwa sababu za kuzuiliwa kwao, na kukiuka haki zao. Matukio haya yaliandikwa sana na vyombo vya habari na kusambazwa kwenye mitandao ya kijamii.
Tunampongeza Mkurugenzi wa Mashtaka kwa kukataa kuwasilisha mashtaka dhidi ya waandamanaji halali,” alisema.
Tume ya wanasheria sasa inataka kupitiwa upya kwa sheria kuhusu maandamano ili kuwezesha haki ya kuandamana badala ya kusababisha uharibifu, majeraha na kifo.
“Tunawapongeza Wakenya kwa kutumia haki zao za kikatiba kwa amani bila woga.
Tunafahamu vyema safari chungu nzima ambayo imetufikisha katika hali yetu ya sasa ya utawala.
Wakenya wanapaswa kusalia macho na imara katika kujilinda,” alisema Saende.
ICJ Kenya imetoa mapendekezo kadhaa kwa wasimamizi wa majukumu ikiwa ni pamoja na Mamlaka Huru ya Kusimamia Polisi (IPOA) kuchunguza na kuwashtaki maafisa wa polisi wanaopatikana na hatia ya kutumia nguvu kinyume cha sheria dhidi ya waandamanaji.
"Tunaomba kuangaliwa upya kwa mikakati, taratibu, na vifaa vinavyotumiwa na Huduma ya Kitaifa ya Polisi katika maandamano ili kuhakikisha kuwa uingiliaji kati ni wa kisheria, sawia, muhimu, wa hadhari na uwajibikaji," alisema Saende.
"Tunatoa wito kwa serikali na NPS kulinda uhuru wa mtandaoni na nje ya mtandao, kukuza uhuru wa kujieleza, kupata habari, kujumuika, kukusanyika, na ushiriki wa umma kama inavyoelekezwa na Kifungu cha 21 cha Katiba."
Sande pia alilaani ghasia zilizofanywa kwa waandishi wa habari na waangalizi wa mashirika ya kiraia ambao wana jukumu muhimu katika kuhakikisha upatikanaji wa habari kwa umma.